Blauwzine

Thema door Anders Norén

Bedrijfsrisico lopen? Overheid springt wel bij

In de film de Big Short zit een scene, redelijk aan het einde, van Mark Baum (gespeeld door een geniale Steve Carell) als ‘angriest hedge fund manager’ die peinzend over een cappuchino belt met een collega. ,,Bernanke left the white house, they are gonna bail them out.” verzucht hij.

De film gaat over de start van de huizencrisis in 2008 waar banken via CDO’s enorme subprime risico’s namen. Toen deze instorten was het uiteindelijk de Amerikaanse overheid die bijsprong om deze bankiers te redden. Baum wou de ultieme wraak nemen op deze domme bankiers door een enorme shortpositie op te bouwen waarmee hij enorm veel geld verdiende en het systeem een enorme optater kreeg. Die optater kwam er maar deels: vanwege het feit dat de overheid bijsprong.

Ook in Nederland bleef deze crisis niet onopgemerkt en moest toemalig minister Wouter Bos ook ABN AMRO en later SNS nationaliseren. Zelfs het scenario dat alle banken genationaliseerd hadden moeten worden kwam ter sprake, gaf Bos later in interviews toe.

Zo ver kwam het niet maar ook de Nederlandse overheid koos er voor om onnozele bedrijven die veel te veel risico namen uiteindelijk te helpen, een trend die zich vanaf 2008 gestaag zou voortzetten. Met bijvoorbeeld KLM, het luchtvaartsprookje waar FTM-journalist Ties Joosten een fantastisch boek over schreef maar ook tijdens de corona-crisis.

Werd er ooit gelachen om het feit dat je als commerciele organisatie steun nodig had van de overheid, tegenwoordig is dit absoluut geen taboe meer. Sterker nog: het lijkt steeds meer een gewoonte om maar terug te vallen op de overheid wanneer jouw bedrijf door verkeerde strategie ten onder dreigt te gaan. Ondernemersrisico wordt op die manier doodleuk verlegt naar de overheid.

Onder het motto van werkloosheid, of economisch perspectief blijft de overheid daarom maar compenseren alsof het een lieve lust is. Boeren, die jarenlang aan subsidie-infusen hebben gelegen worden straks – als het aan Remkes ligt – vorstelijk gecompenseerd met een uitkoopregeling maar ook andere sectoren die allang geen perspectief meer hebben gaan vrolijk door, tot de overheid bijspringt. Denk hierbij aan bijvoorbeeld netsenfokkerijen.

Energie te duur? Overheid springt bij. Coronamaatregelen in de horeca? Overheid springt bij. Vogelgriep? Overheid.

Je ziet: de lijst met matig ondernemerschap, dikke pech en verzekerbaar bedrijfsrisico begint allemaal een schuld te worden waarbij de overheid uiteindelijk maar de rekening oppakt.

En dat is van zichzelf natuurlijk allemaal niet zo’n probleem. Immers: de overheid heeft geld zat. Maar uiteindelijk komt het – precies zoals Mark Baum in de film al voorspelde – toch weer terug bij de leraren, de politieagenten en de immigranten.

Vergaande automatisering

Na de uitvinding van de computer waren de verwachtingen hooggespannen: automatisering zou een heleboel saaie taken – en daarmee werk – overbodig maken. Mensen zouden massaal op zoek moeten naar iets anders. Alleen creatieve beroepen waren gevrij-waard, zo verwachtten trendwatchers, want deze waren veel lastiger over te nemen door automatisering omdat een computer niet creatief was en minder vormend vermogen had.

Een aantal maanden geleden lande er echter een atoombom op deze veronderstelling: Dall-E bleek uitstekend in staat om op basis van een ‘prompt’ – een menselijke opdracht in de vorm van een regeltje zelf een afbeelding te kunnen maken.

,,Cavemen taking a selfie”

Niet lang daarna verschenen ook de eerste startups die deze technologie verder toegankelijk proberen te maken, zoals een stockfotografie-website met alleen AI gegenereerde afbeeldingen. Dat je deze ook weer in allerlei contexten kunt gebruiken toont Interiors.ai waarin je met behulp van een foto een ruimte opnieuw kunt indelen.

Het gaat er niet om of het moeilijk is, het gaat er om of het kan

Begin april van dit jaar kondigden zowel Rutte, Kaag als DNB-baas Klaas Knot het al aan: ,,iedereen zal een stukje armer worden”. Directe aanleiding was toen dat de inflatie al na 12% was opgelopen.

We zijn inmiddels ruim 5 maanden verder en ondertussen in de situatie bepaald niet verbeterd tot ‘een stukje armer’. Het is duidelijk geworden dat een enorme groep Nederlanders straks in de problemen raakt door voornamelijk de hoge energierekening.

Het pakket met steunmaatregelen dat werd aangekondigd helpt daarbij allemaal niet zo. Sterker nog: economen noemden het al een druppel op een gloeiende plaat: vooral middeninkomens die geen aanspraak maken op toeslagen profiteren zeer beperkt van box 1 achtige maatregelen waarbij arbeid in die box minder sterk belast is. Daarbij wordt een groep van 2 miljoen ZZP-ers juist iets zwaarder belast door het wegvallen van belastingvoordeel.

Het begint zich allemaal nogal duidelijk af te rekenen: de overheid heeft maar zeer beperkte middelen om koopkracht-herstel te realiseren en het is een complexe puzzel om tot een rechtvaardige manier te komen om dit zowel aan kostenkant (extra belasting) als aan batenkant (wie profiteert) te realiseren.

Liz Truss, de opvolger van Boris Johnson, kondigde dinsdag aan de energie-crisis in de UK nogal anders aan te pakken: door een cap op de energieprijzen. Dit is een nogal omvangrijke en dure maatregel waarbij conservatieve schattingen denken dat het ongeveer 120 miljard gaat kosten. Gevolg is dat de Britten deze winter een maximumprijs voor energie betalen en dat de overheid dus een deel van de rekening op zich neemt.

Ook in Duitsland kiest de regering Scholtz er voor om 65 miljard te investeren in een reeks maatregelen, inclusief het goedkoper houden van het openbaar vervoer.

Waar de huidige regering van Rutte 4 nu enigzins aan voorbij lijkt te gaan is dat er voor veel mensen niet zoveel opties meer zijn. Vorig jaar becijferde de SER al dat er in Nederland 220.000 werkende armen zijn in Nederland: mensend ie wel een baan hebben maar vervolgens de eindjes niet meer aan elkaar kunnen knopen.

Die groep zal waarschijnlijk een stuk groter worden nu de overheid niet de mogelijkheden ziet, maar ook klaarblijkelijk niet de wens heeft om zich hier nog verder mee te bemoeien. Je kunt als overheid wel blijven adviseren om de thermostaat lager te zetten, korter te douchen of andere onzin: de realiteit is dat veel huishoudens in Nederland niet honderden euro’s per maand extra kunnen missen aan vaste lasten.

Als de winter inderdaad zo desastreus uitpakt voor gezinnen in de midden- en onderklasse dan zal de maatschappelijke onrust verder toenemen met protesten en stakingen tot gevolg. De NS heeft deze maand al een reeks stakingen achter de rug: een effectieve manier om zowel reizigers te duperen als de vakbonden te bewegen om nog harder te onderhandelen.

Nieuwe smartphone

Kijkend naar de Youtube serie van Marquez Brownlee over alle Google Phone’s (hier) moest ik denken aan alle smartphones die ik ooit heb gehad, en hoe lang. Na enig nadenken kwam ik tot deze lijst:

iPhone3Gs
Galaxy Nexus
Nexus4
OnePlus One
Oneplus 3
Oneplus 5
OnePlus 7 pro

En dan nu dus de OnePlus Nord 2T 5G.

Er komt zo’n moment in tijd dat je je realiseert dat je een nieuwe telefoon moet. Meestal begint dat bij mij wanneer ik merk dat ik erg vaak moet opladen maar soms ook wanneer je merkt dat de foto’s die je maakt lelijk zijn, of er gewoon veel betere telefoons op de markt zijn gekomen.

Omdat het ‘verval’ van smartphones niet heel snel gaat vergroei je er ook een beetje mee. Dus je raakt er aan gewend dat je telefoon soms wel 2 keer per dag moet bijladen, of je ziet die enorme kras niet meer. Na 3 jaar met de OnePlus 7 was het de hoogste tijd om afscheid te nemen van dat toestel, maar ik ben nog steeds behoorlijk tevreden dat ik zo lang heb vol weten te houden. Nu je echter een nieuwe hebt realiseer je je ook meteen hoeveel fijner het leven had kunnen zijn.

Waarom ik niet geloof in een metaverse van meta

Alle ronkende voorspellingen over virtuele werelden ten spijt: ik geloof er niet in. Eén van de meest vooraanstaande techbedrijven doet dat wel, en veranderde zelfs van naam: Facebook werd Meta.

Door het persteam van Zuckerberg werd alles uit de kast getrokken om te doen geloven dat het serieus was voor Zuck: er werd McDonald’s besteld die Zuckerberg natuurlijk niet opat en daarom maar door zijn persteam kundig om z’n computer heen werd gedrappeerd. Alles om te doen geloven dat het Facebook – excuus, Meta – alles aan is gelegen om de virtuele wereld een succes te maken. Voor Zuck zelf lijkt het ook een persoonlijke quest die er behalve tijd ook een flink bedrag – en daarmee flink deel van z’n bedrijf – mee op het spel zet.

Ondanks zijn directe bemoeienis vraag ik me sterk af of dit een slimme keuze is. Beleggers zijn sindsdien niet persé heel vriendelijk geweest voor het aandeel, maar dat zegt waarschijnlijk niet zo veel.

Facebook – grrrr, weer – heeft een historie van meer dan 15 jaar waarin het ruzie maakt met alle partners die ook geld probeerden te verdienen op het platform: defacto iedereen.

Neem de video’s van Tasty, destijds een kook-kanaal op Facebook met ogenschijnlijk supersimpele gerechten die van bovenaf werden gefilmd. Iedere video haalden miljoenen views en vaak ook tienduizenden likes. Dat laatste was toen (2012) nog een belangrijke metric.

Ken je die fase nog dat je tantes een FarmVille boerderij hadden en alles daarvan geautomatiseerd op je timeline werd gepost? De makers van die games gingen mega-viral via Facebook. In korte tijd zat iedereen graan te verbouwen en varkentjes te voeren. Op Facebook.

Onwillekeurig moest ik terugdenken aan Facebook pages: een initiatief waar ik destijds een SaaS oplossing omheen bouwde waarmee je marketingcampagnes kon maken via een coole editor. Die tool werd een bescheiden succes, maar altijd was er die dreiging van het moment dat Facebook de plannen zou wijzigen en de business er onherroepelijk aan zou gaan. Dat gebeurde uiteindelijk ook: Facebook koos er voor om marketing-pagina’s op de Pages minder urgent te maken, en organisch bereik leverde steeds minder op.

Tot Facebook het allemaal welletjes vond. Gamemakers als FarmVille en CandyCrush mochten het zelf uitzoeken: berichten vanuit apps gegenereerd werden voortaan volkomen genegeerd en ook de uitgever van Tasty was snel weg toen Facebook de kraan voor organisch bereik dichtdraaide. Populaire social-nieuwsmerken als Linda Magazine zagen overnight hun bereik flink teruglopen. Alle fans die deze merken met zoveel blauwe duimpjes hadden binnengehengeld konden voortaan alleen nog bereikt worden door te.. adverteren.

Dit bracht de begrippen owned en earned media weer helemaal in de belangstelling: veel merken stapten over naar betrouwbaardere kanalen (YouTube) of gingen aan de slag met de good-old nieuwsbrieven en e-mailmarketing. En er werd ge-experimenteerd met nieuwe vertelvormen op bijvoorbeeld Instagram, dat geheel in traditie ook snel een betaald kanaal werd.

Ergens kun je het Facebook niet kwalijk nemen dat ze het bereik willen afrekenen. Het is immers een mediabedrijf. Maar de manier waarop Facebook continue de poten onder de stoelen van partners vandaan probeerde te halen verdiende niet bepaald de schoonheidsprijs: onaangekondigd, en pas nadat merken zelf dat bereik hadden opgebouwd.

Doordat deze ‘engagement’ merken allemaal van het platform gingen liep Facebook zelf ook vrij snel leeg. Schandalen zoals die met Cambridge Analytica en beschuldigingen van het beïnvloeden van de Amerikaanse verkiezingen hielpen ook niet bepaald mee. Facebook probeerde jarenlang met allerlei dubieuze growth hacks mensen weer terug te doen keren maar het kwaad was toen al geschied: Facebook werd een zielloze een echo-chamber.

En nu is het dus de beurt aan nieuwe inzichten: een virtuele wereld waarin je als ‘avatar’ kunt rondlopen. Alsof het bedrijf zich realiseert dat ze in de ‘echte’ wereld ongeveer alle krediet heeft verspeeld nu maar in een zelfbedachte wereld stapt. Met een eigen Metaverse waarin alles weer koek en ei is. Inclusief alle relaties die er de afgelopen tien jaar geschaad zijn. Want zou een Ray Ban nog echt alle zonnebrillen willen laten inscannen om ze virtueel uit te delen (of te verkopen, who knows) in Meta? Of ziet Meta dit straks ook als interessant revenue-model om zelf te doen? En duwen ze dan Ray Ban even zo makkelijk aan de kant? Of start Ray Ban sowieso nooit met deze business omdat niemand zo gek is om urenlang met een VR headset op z’n hoofd rond te lopen in een door Meta gecreeerde werkelijkheid?

Waar gewerkt wordt worden ook fouten gemaakt, maar er is wel een ondergrens

Of het nu gaat om grote thema’s die door Rutte IV niet zo belangrijk worden gevonden (klimaat) of migranten die in een uithoek in Nederland zich aan moeten melden, alleen maar omdat dit het meest frustrerende is, en ter plekke horen dat er helemaal geen opvang voor ze is.

Een huizencrisis die nu al meer dan 20 jaar aan de gang is. Het toeslagenschandaal dat begon in Rutte III en nu niet alleen doorsuddert maar extra dimensies heeft gekregen met uithuisplaatsingen. Het is om van te huilen.

Waar gewerkt wordt worden ook fouten gemaakt. En soms leiden die fouten tot grote rampen, zeker als het gaat om de levens van mensen. Zie de aanpak van de corona-crisis. Of de toeslagenaffaire waar hele families nog jarenlang last van zullen hebben.

Over twintig jaar zullen we de volledige omvang kennen van alle schade die er in 4 kabinetten Rutte heeft plaatsgevonden. Opvolgers zullen beetje bij beetje weer een nieuw stelsel moeten bouwen en ook langzaam weer vertrouwen moeten terugwinnen. En dan bedoel ik: écht terugwinnen. Niet door het als ronkende slogan in je verkiezingen te presenteren terwijl je ergens een rapport overhandigd krijgt dat je tegelijkertijd professioneel weg probeert te moffelen.

En zo bleef ook Hugo gewoon overeind

Het was gisteren een lang debat waar ik vlagen van meekreeg. Soms is Twitter dan de beste methode: je vangt wat soundbites op, en ziet een kort filmpje van Jesse Klaver die het voor mij naamloze CDA kamerlid terugverwijst naar haar stoel na een hele reeks opmerkingen die het gedrag van de Jonge vergoeilijkten..

In het uitstekende FTM boek Sywerts miljoenen wordt een beeld geschetst van drie gesjeeste gasten die op slinkse wijze ambtenaren onder druk zetten via de publieke opinie om hier uiteindelijk schathemelrijk van te worden.

De Jonge ontkende altijd dat hij betrokken was bij deze deal, maar geopenbaard app-verkeer suggereerde heel anders.

Na een lange debat-dag kon Ron Fresen in het 8-uur journaal de stand opmaken: echt veel was er niet gewijzigd, en de politiek had vooral zichzelf weer een slechte dienst bewezen. Geen nieuw leiderschap, niemand die échte verantwoordelijkheid neemt. Alles bleef hetzelfde. In het meest gunstige geval hebben kabinet en kamer nog 3 jaar om te werken aan een geloofwaardige(re) politiek, mits Rutte IV niet al eerder valt. De kans dat dat laatste gebeurd acht ik overigens steeds minder groot, want zelfs iets groots als de toeslagenaffaire was voor Rutte III oorspronkelijk geen reden om af te treden. Toen bleek dat dit perfect samenviel met nieuwe verkiezingen was dit ineens bespreekbaar.

Gezien: drive to survive seizoen 4

Sinds de Formule 1 eigenaar is van een Amerikaanse partij is er een heel circus gebouwd rondom de marketing van F1. De samenwerking met de makers van Drive to survive is hier een goed voorbeeld van.

De serie gaat alweer naar z’n vierde seizoen en is traditie-getrouw te bekijken via Netflix.

Zoals ik al eerder op dit blog opmerkte is show een belangrijk onderdeel. Het is daarom geen documantaire, maar ook niet echt een reality show: eigenlijk is DTS een uniek genre.

De makers richten zich op een publiek dat Formule 1 nog niet kent, of al een beetje kent en graag alle achtergrond nog beter uitgelegd krijgt. Doordat de makers het niet te nauw nemen met de realiteit is Max Verstappen afgehaakt: hij ziet zijn eigen verhaal liever niet op een andere manier verteld en doet daarom niet mee. Dit moet de makers in een lastige situatie hebben gebracht want het slot van het seizoen komt natuurlijk uitgebreid aan bod.

Een aantal teambazen maakt wederom z’n opwachting, waaronder Günther Steiner van Haas en Jost Capito de nieuwe baas van Williams: beide symphatieke figuren.

Ik vond dat seizoen 4 echt een stuk minder ergeniswekkend was dan de vorige seizoenen waar allerlei fake-commentaar en nep-rivaliteit werd getoond die overduidelijk alleen voor de show bedoeld was. Het was een seizoen waar de makers hopelijk willen breken met hun versie van een documantaire en nu echt de kant kiezen van het realistisch verhaal: dat is immers al spectaculair genoeg.

Ferryshur

Gezien de influx aan beroerd geacteerde reclame vroeg ik me af: is dit nou express zo tenenkrommend slecht?

Case: twee mensen komen bij een vrouw op bezoek die een beveiligingssysteem heeft geïnstalleerd. De man die op bezoek komt vraagt hier beleefd naar en krijgt van de vrouw des huizes een korte uitleg. Daarop zegt de man tegen zijn eigen vrouw: nou, misschien moeten wij dit systeem dan ook maar eens overwegen.

Op een toon waarop geen enkel normaal mens een conversatie zou voeren, vooral niet in de context van op bezoek gaan.

Ook is er een matrassenverkoper met een verschrikkelijk script dat in z’n geheel niet naturel voelt.

Ik vraag me toch af hoe dat werkt: het reclamebureau schrijft een script uit, en doet de video productie. Er worden wat acteurs ingevlogen om alles te doen. En dan?

Is dit een bewuste tactiek? Is het goedkope productie? Kopen mensen meer als ze zien dat iets volledig nep is? Is het gunstig om mensen te ergeren? Zodat ze blogs zoals deze gaan schrijven? Allemaal vragen.

Neil Young (niet meer) op Spotify

Neil Young haalt zijn muziek van Spotify om te protesteren tegen nepnieuws die voorbij kwam in de podcast van Joe Rogan, de man die enkele jaren geleden voor 100 miljoen naar het platform werd gelokt door Spotify.

Young valt in een frame dat recent nogal populair lijkt te zijn geworden: alles wat op internet staat en onjuist is moet met man en macht worden bestreden.

Nepnieuws is helaas overal. Het is alleen een misvatting om te denken dat mensen daar dan ook maar vol intrappen. Nepnieuws is geen vitale infectie dat zodra je wordt geconfronteerd met nepnieuws je dat ook direct geloofd: het verandert kritische consumenten niet instant in hersenloze zombies.

Er is genoeg reden om grote platforms als Facebook, Twitter en misschien zelfs Spotify te wantrouwen als het gaat om de algoritmes die bepalen wat wij te zien krijgen en hoe echt dit nieuws is. Maar één ding is voor mij helder: een podcast waarin een man 1,5 uur kritisch wordt bevraagd over Covid is niet iets dat we dan maar moeten weghouden uit Spotify. Zelfs de waarschuwing waar het bedrijf nu mee komt vind ik eerlijk gezegd een beetje slap: zorg er voor dat mensen zelf blijven nadenken wat ze horen, zeker in een show als die van Rogan waar werkelijk van alles voorbij komt.

Oudere berichten